Có lẽ “nhà ở xã hội” vẫn còn là một thuật ngữ khá xa lạ đối với chúng ta. Trên thực tế, khi nhắc đến nhà ở xã hội là gì, nhiều người vẫn chưa thể hình dung được khái niệm của cụm từ này. Kể từ 2013, Nhà nước đã có những thay đổi về các chính sách phát triển và quản lý nhà ở xã hội, nhằm giải quyết các rủi ro pháp lý, các vấn đề cho các dự án nhà ở xã hội. Hiện này, nhà ở xã hội đang có mức giá ngày càng tăng cao gây ra nhiều bất lợi đối với người dân về mặt tài chính.
1. Nhà ở xã hội nghĩa là gì?
Theo định nghĩa, nhà ở xã hội là những ngôi nhà thuộc quyền sở hữu và dưới sự giám sát của Nhà nước với mục đích chủ yếu là hỗ trợ cho các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở.
2. Phân loại nhà ở xã hội
Từ việc tìm hiểu nhà ở xã hội là gì sẽ dễ dàng trong việc phân loại nhà ở xã hội, gồm 2 hình chính: nhà ở xã hội chung cư và nhà ở xã hội độc lập.
Nhà ở xã hội chung cư
Là hình thức nhà ở xã hội tập trung nhiều căn hộ có nhiều tầng và hộ dân sinh sống. Bên trong toà nhà có lối đi, có thang máy chung, chung quy là các hộ dân có thể sử dụng các cơ sở vật chất chung bên cạnh nhà ở sở hữu riêng của gia đình, cá nhân, tập thể. Nhà ở xã hội chung cư được xây dựng với mục đích để hỗ trợ các cư dân sinh sống và hoạt động kinh doanh với giá thấp mua nhà thấp. Nhà ở xã hội chung cư thường rất phổ biến bởi nó có các dịch vụ tiện ích xung quanh và mức độ an ninh cũng được đảm bảo.
Nhà ở xã hội độc lập
Nhà ở độc lập được xây dựng tách biệt theo từng lô đất riêng, chủ sở hữu có quyền được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng tài sản hợp pháp theo tổ chức gia đình, cá nhân. Các loại nhà ở xã hội độc lập được hỗ trợ với ngân sách phù hợp, hiệu quả đảm bảo đủ số lượng các suất hỗ trợ cho người dân đồng thời là chất lượng nhà ở. Do vậy, nhà ở xã hội yêu cầu quá trình thực hiện phức tạp, mất nhiều thời gian hơn và phải đáp ứng được các điều kiện cần thiết đối với quy trình quy hoạch đất đai, nhà ở. Nhà ở xã hội tuy nhận được như sự hỗ trợ, song vẫn phải được Nhà nước quản lý, đáp ứng đầy đủ các mong muốn có liên quan đến tài sản nhà ở này.
3. Nhà ở xã hội có thời hạn bao lâu?
Hiện tại, chưa có quy định cụ thể về thời hạn các chủ thể được phép sở hữu nhà ở xã hội chung cư hoặc độc lập. Nhưng điều kiện để được sở hữu nhà ở xã hội là những đối tượng đặc biệt như: Những đối tượng thuộc biên chế của Nhà nước; các cá nhân, hộ gia đình có thu nhập thấp cần sự hỗ trợ và có đóng bảo hiểm xã hội ít nhất một năm trở lên.
Đối với sổ hồng lâu dài, có hình thức sở hữu này khi nhà ở được sử dụng từ 50 năm trở lên nếu có dấu hiệu xuống cấp, hư hỏng không thể tiếp tục sử dụng được nữa thì có thể bán nếu có sự cho phép của Nhà nước, hoặc đầu tư xây lại, hoặc di chuyển nơi ở đến chỗ khác theo trường hợp tái định cư. Với trường hợp nhà ở ngắn hạn, sau khi hết thời hạn 50 năm thì sẽ không còn quyền sở hữu nữa.
4. Đặc điểm nhà ở xã hội
Các căn nhà ở xã hội nhằm phục vụ cho các hộ dân có nhu cầu thuê, mua đối với các đối tượng đặc biệt đang sinh sống tại địa phương. Các khu nhà ở này được xây dựng với quy mô, diện tích phải phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất tại địa phương đó và quá trình quy hoạch đất đai ở địa phương.
Hiện nay, Việt Nam đang rất cần nguồn vốn đầu tư, hỗ trợ tài chính để xây dựng các khu nhà ở xã hội cho người dân. Với các nguồn đầu tư này, Nhà nước có biện pháp pân chia, xác định đặc điểm từng hộ gia đình, cá nhân, nhu cầu về nhà ở, không gian để cơ cấu căn hộ, phân bổ số lượng nhà ở sao cho phù hợp với quỹ đầu tư. Quỹ đầu tư xây dựng và phát triển nhà ở xã hội này được dựa trên số tiền cho thuê, mua nhà ở và được trích từ các khoảng tiền dự án nhà ở, đô thị thương mại.
Đối với nhà ở xã hội chung cư ở đô thị phải đảm bảo được độ cao toà nhà, thiết kế công trình với các thông số hợp lý. Diện tích mỗi căn nhà không quá 70m2 và đảm bảo các tiêu chuẩn về kỹ thuật hạ tầng theo quy định.
5. Ưu điểm, nhược điểm đối với nhà ở xã hội
Sau khi tìm hiểu nhà ở xã hội là gì, chắc hẳn quý bạn đọc cũng muốn biết nhiều hơn về ưu điểm và nhược điểm của nhà ở xã hội.
Ưu điểm:
Các dự án nhà ở được cho thuê hoặc bán ra với mức giá thấp hơn so với mặt bằng chung. Đây là sự ưu đãi của Nhà nước để những đối tượng thuộc diện được hỗ trợ có điều kiện sở hữu nhà ở dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, việc mua nhà còn được hỗ trợ vay vốn với mức lãi suất ưu đãi chỉ từ 3-5%
Nhược điểm:
- Chỉ có các đối tượng thuộc các trường hợp nhận hỗ trợ từ Chính phủ mới có thể thuê, mua nhà ở xã hội (theo Điều 51 Luật nhà ở 2014). Chính sách này chỉ được thực hiện và có hiệu lực 1 lần sử dụng
- Diện tích nhà ở có thể hạn chế do Nhà nước phải chi viện cho nhiều căn hộ khác, điều này sẽ gây khó khăn cho những gia đình có nhu cầu ở nhà diện tích lớn, gia đình đông thành viên, nhiều thế hệ
- Không được tự ý chuyển nhượng hay thế chấp nhà ở trong thời hạn 5 năm ngoại trừ trường hợp cho thuê, bán lại cho những hộ dân, nhà đầu tư thuộc diện được mua nhà ở xã hội
- Một số nhà ở sẽ dễ bị xuống cấp trong vài năm do chất lượng xây dựng không đảm bảo, môi trường sống bị ảnh hưởng, gây ra nhiều thiệt hại về tài sản nhà ở
- Vấn đề thế chấp nhà ở xã hội
Theo quy định tại Khoản 4 và 5, Điều 19 của Nghị định 100/2015/NĐ-CP thì người thuê, mua nhà ở xã hội được phép thế chấp với các mục đích không được Pháp luật cho phép. Bên cạnh đó, người thuê, mua nhà ở xã hội cũng không được chuyển nhượng nhà trong vòng 5 năm kể từ thời điểm thuê, mua. Sau khi thanh toán hết cái khoản chi phí, tiền thuê, mua và hết hiệu lực 5 năm thì hộ dân được phép bán lại, hoặc cho thuê nếu đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và các tài sản khác gắn liền với đất đai.
Từ bài viết nhà ở xã hội là gì, bạn có thể cân nhắc và xem xét mình có được mua nhà ở xã hội hay không. Mong rằng với bài viết này, bạn sẽ có thêm nhiều thông tin mới mẻ về hình thức nhà ở xã hội nhằm thuận tiện hơn trong quá trình mua bán nhà ở, đất đai và tránh được các rủi ro pháp lý.
